نکات دخیره‌سازی دانه قهوه سبز

ذخیره‌سازی صحیح یعنی نگهداری محصول برای دوره‌ی زمانی معین با حفظ خصوصیات اصلی آن. موضوعی که توجه به آن می‌تواند ضمن جبران دوره‌ای همان محصول (بنا به عدم موجودی یا کمبود) و کمک به هرگونه تغییرات در دیگر تولیدات کشاورزی، منافع اقتصادی یک کشور را تأمین کند. حتی با فرض متفاوت بودن وضعیت کشورها، این واقعیت وجود دارد که ذخیره‌سازی اغلب در چندین نقطه از زنجیره‌ی تأمین (برداشت، فرآوری، حمل بار از مبدا، مقصد نهایی و ...) رخ می‌دهد.

‌عوامل گوناگونی در ذخیره‌سازی و انبارداری دانه سبز قهوه نقش دارند که در این مطلب به مرور آنها خواهیم پرداخت.

«عوامل موثر در ذخیره‌سازی»

زمان:
به عنوان یکی از عناصر دخیل در ذخیره‌سازی، فرصتی را برای فرآیندهای میکروبیولوژیکی و بیوشیمیایی فراهم می‌کند تا در صورت نامناسب بودن دیگر شرایط- به‌ویژه دما و رطوبت نسبی- منجر به کاهش کیفیت شود. شرایط خاص آب و هوایی در اکثر کشورهای تولیدکننده‌ی قهوه از جمله دما و رطوبت بالا بدان معنی‌ست که مدیریت زمان ذخیره‌سازی عاملی مهم است که برای جلوگیری از آلودگی قهوه در نظر گرفته می‌شود. شرایط ذخیره‌سازی، از جمله امکانات و روش‌ها، معمولاً زمانی که در مراحل بالادست توسط خرده‌کشاورزان و بازرگانان در مقیاس کوچک انجام می‌شود غیرقابل کنترل و ریسک‌پذیرتر است. کسانی که وظیفه‌ی ترویج فرهنگ صحیح قهوه را در سراسر زنجیره دارند باید از محل اصلی مشکلات آگاه باشند و در مورد رویکردهای واقع‌بینانه و جامع برای حل آنها مشاوره دهند.


فعالیت آب:
فعالیت آب عبارت‌است از میزان قدرت پیوند آب و قهوه (یا پیوند آب و سایر محصولات غذایی). سطح فعالیت آب نشان می‌دهد که احتمال ماندن یا خارج‌شدن رطوبت از دانه وجود دارد که این ویژگی به نوبه‌ی خود بر نحوه‌ی تعامل دانه‌ها با محیط ذخیره‌سازی‌شان و اینکه با چه سرعتی در طول ذخیره‌سازی افت کیفیت پیدا می‌کنند، تأثیرگذار است. این ویژگی با میزان رطوبت داخل دانه‌‌ی سبز قهوه متفاوت است؛ چرا که تعریف ما از میزان رطوبت، میزان آب موجود در داخل دانه‌ی سبز به نسبت کل وزن آن بوده که با درصد بیان می‌شود. هر چند که این دو مقدار با یکدیگر رابطه دارند، اما با افزایش رطوبت دانه‌ی سبز به بالاتر از ۱۲ درصد این ارتباط و وابستگی کاهش می‌یابد. هر دوی این‌ها به واسطه‌ی تأثیر در سرعت کاهش کیفیت دانه‌ی‌ سبز و خطر رشد میکروارگانیسم‌ها در طول فرآیند ذخیره‌سازی، بر روی کیفیت فنجان قهوه‌ی ما تأثیرگذار هستند. طبق تحقیقات صورت‌گرفته، سطح مطلوب فعالیت آب بین ۰.۵۳ تا ۰.۵۹ است.


‌رطوبت دانه‌ی سبز:
برای جلوگیری از ایجاد طعم چوبی و سفیدشدن رنگ‌ دانه‌ها (که در سطح رطوبتی بالای ۱۲درصد مشاهده می‌شود)، رطوبت قهوه در روش فرآوری خشک نباید بیش از ۰.۵ -+ ۱۱درصد و در روش فرآوری خیس نباید بیش از ۰.۵ -+ ۱۲درصد باشد؛ زیرا رطوبت بیش از حد در دانه حملات قارچ‌ها و باکتری‌ها را تسهیل می‌کند.


‌دما و رطوبت نسبی محیط:
انبار دانه‌ی سبز قهوه باید در شرایط محیطی با تهویه‌ی مناسب ساخته شود؛ به نحوی که برودت هوا بر آن بی‌تأثیر باشد. شرایط بهینه برای آن، دمای تقریبی ۲۰درجه‌ی سانتی‌گراد با رطوبت نسبی محیط ۶۰درصد است. نور طبیعی محیط باید تا آنجا که ممکن است کم باشد و نورهای مصنوعی نیز ضمن کنترل، ترجیحاً در معابر و راهروها قرار گیرند. انبار باید دارای تهویه‌ی مناسب، بدون درز به ویژه از سمت جنوب و با درهای مناسب باشد.